Hangi Masaüstü Ne Kadar Türkçe Konuşuyor? -11-

Büyük masaüstü ortamlarının Türkçe çeviri oranları hakkında en son bir yıl önce yazdığımdan son durumu tekrar gözden geçirmek istedim. Özgür yazılımlar için genel olarak Türkçe çeviri eksikliğinin kullanıma engel olmayacak durumda olduğunu söylemek mümkün. Bu çevirilerin çok az sayıda gönüllüyle sürdürüldüğünü hatırlatmak isterim. Çeviri oranlarının yüksek olması sanki bu konuda yapılacak bir şey kalmamış izlenimi doğursa da yazılım çevirisi süreklilik isteyen bir alan.

KDE: Geçen yıl %94 olan Türkçe çeviri oranı %82'ye gerilemiş durumda. Uzun yıllar boyunca hiç çevirilmemiş olan yardım içeriği geçen yıl bir atılımla %8 seviyesine ulaşmıştı. Bugün bu oranın %22 olması güzel ama yapılması gereken çok şey var bu konuda.

GNOME: Geçen yıl %99 olan arayüz çevirileri hala %99'da. Aradan geçen bir yılda eklenen her şeyin çevrildiği anlamına geliyor bu. Yardım içeriği hiç çevrilmeden duruyor. Bu konuda enerji ve motivasyon bulmak gerçekten çok zor.

Enlightenment: Geçen yıl %73 olan çeviri oranı %100'e ulaşmış durumda.

XFCE: Geçen yıl tamamı çevrilmiş olan xfce projesinin bugünkü çeviri oranı yine %100 seviyesinde.

LXDE: Geçen yıl olduğu gibi %100 çeviri oranına sahip.

LibreOffice: Özgür ofis paketi olan LibreOffice çevirileri de geçen yılın oranlarına çok yakın. Kullanıcı arayüzü %99, yardım içeriği ise %92 oranında Türkçe kullanılabilir durumda.

Bu çalışmaları sürdürenlerin ellerine sağlık!

Hangi Masaüstü Ne Kadar Türkçe Konuşuyor? -10-

Dönem dönem düşen masaüstü ortamlarının çeviri oranlarının çok yükseldiği bir zamanda yazabildiğim için mutluyum. Aşağıdaki rakamlara bakınca bir GNU/Linux dağıtımı kullanmanın önündeki (eğer varsa) engellerden birinin yerelleştirme olmadığını rahatça söyleyebiliriz sanırım.

KDE: Geçen yıl %81 olan KDE çeviri oranı büyük bir artış göstererek %94 seviyesine çıktı. Daha önce neredeyse hiç çevirisi olmayan yardım içeriğinin de %8'i Türkçeye çevrildi. Çok yakında daha yükseğe çıkacağını tahmin ediyorum. KDE'nin en çok yerelleştirildiği 12. dil Türkçe.

GNOME: Geçen yıl %90 olan çeviri oranı %99'a yükseldi. Yardım içeriği neredeyse hiç çevrilmeden duruyor.

Enlightenment: Geçen yıl %74 olan çeviri oranı %73'e geriledi.

XFCE: Xfce web sayfası da dahil olmak üzere %100 çeviri oranına sahip.

LXDE: Lxde projesinde yer alan bütün yazılımlar %100 Türkçe çevirisine sahip.

LibreOffice: Özgür ofis paketi LibreOffice'de çeviri durumu çok iyi. Bütün sürümlerin arayüzleri %100 Türkçe'ye çevrilmiş durumda. Yardım içerikleri de %99 civarında yerelleştirildi.

Çevirmenlerin ve onlara destek olanların eline sağlık!

Hangi Masaüstü Ne Kadar Türkçe Konuşuyor? -8-

Arada bir durum tespiti yapmak ve bir avuç gönüllüyle yürütülen büyük özgür yazılım projelerinin çevirilerinin ne durumda olduklarını görmek iyi oluyor diye düşünüyorum. Bu yazılarla neredeyse kimseyi çekebildiğimiz yok ama en azından haber vermiş oluyoruz ;)

KDE: geçen yıl kde4 için %90, kde5 için ise %88 oranında olan çeviriler şimdi kde4 için %95, kde5 için %94 oranına yükselmiş durumda. Yardım içeriği çeviri oranı ise maalesef %7.

GNOME: geçen yıl %93 olan çeviri oranı şimdi %96 seviyesinde. Bu kadar büyük bir masaüstü ortamının çevirisinin bu sevilerde olması elbette çok büyük emek istiyor. Yardım içeriği neredeyse hiç çevrilmemiş durumda.

LXDE: böyle bir masaüstü ortamının çeviri için kullandığı sunucunun sorunlarını bir yılı aşkın zamandır çözememiş olması inanılmaz bir durum. İşin garibi çeviri ekipleri hala ümidini kaybetmemiş durumda. LXDE'ye son bir yıldır eklenen hiç bir şey çevrilemedi maalesef.

Enlightenment: çeviri oranı %78'de idi ve hala aynı durumda. Aslında çevirilecek metinler çok fazla olmamasına rağmen çeviri için çok az kişinin uğraşması yüzünden tamamlanamıyor.

XFCE: çevirisi neredeyse tamamlandı diye yazdığım xfce çevirileri %100'e ulaşmış durumda. XFCE'nin tamamen çevrildiği 10 dilden biri Türkçe.

LibreOffice: en büyük özgür yazılım ofis paketi olan LibreOffice arayüz ve Yardım içerikleri %100 iken çok hızlı geliştirilen bir yazılım olması ve biz çeviri ekibinin tempoyu aksatmamız yüzünden arayüzü %100'de tutmuş olmamıza rağmen yardım içeriğinde %84 seviyesine gerilemiş durumda. Bir sonraki yazıya kadar yine %100 olur diye umuyorum.

OpenOffice: Apache OpenOffice için neredeyse tek başına çalışan Burak Yavuz arayüz çevirisini %100, yardım içeriğini ise %37 seviyesinde tutmaya devam ediyor. LibreOffice ile karşılaştırılabilecek bir yoğunluğu olmadığını da eklemek lazım elbette.

Calibre: en önemli e-kitap yönetimi aracı olan calibre %97 oranında Türkçeleştirilmiş durumda. Bu çeviri oranıyla calibre'nin en çok çevrildiği dördüncü dil Türkçe oluyor.

Hangi Masaüstü Ne Kadar Türkçe Konuşuyor? -7-

Yazılım çevirisi işi büyük bir süreklilik gerektiriyor. Belge çevirmeye pek benzemiyor. Belgedeki gibi bütün anlam bütünlüğü elinizde olmadığı gibi bazı yazılımlar da çevirilecek bütün diller İngilizce'nin yapısına uygunmuş gibi hazırlanmış oluyor. Velhasıl sıkıcı, yorucu ve bitmeyen bir iş. Tam bitirdim diye düşünürken bir süre bakmayınca çeviri oranlarının düştüğünü görmek mümkün oluyor.

Birincisini 2011'de yazdığım bu yazıların yeni sürümünde 2015'te ne durumdayız bakalım istiyorum. Bugüne kadar yazdığım yazıların en iyimser olanını okuyacaksınız.

KDE: geçen yıl %84 olan çeviri oranı bu yıl kde4 için %90, 5 için ise %88 oranına yükselmiş durumda. Benim de içinde bulunduğum bir ekip kde çevirileri işini bazı bileşenler haricinde tamamlamış durumda. Yardım içeriği ise maalesef %8.
GNOME: geçen yıl %75 olan çeviri oranı %93'e yükseldi. KDE gibi çok büyük bir masaüstü projesi olan gnome'u bu seviyeye getirmek gerçekten büyük emek işi. Yardım içeriği neredeyse hiç çevrilmemiş durumda.
LXDE: çevirmenlerini çıldırtmak pahasına çok uzun süredir çeviri sistemini oturtamamış olsa da çeviri oranı geçen yıl olduğu gibi %100.
Enlightenment: geçen yıl %90 olan çeviri oranı %78'e gerilemiş durumda.
XFCE: geçen yıl %98 olan çeviri oranı yeni çeviriler eklenmesine rağmen web sayfası hariç %100'e ulaşmış durumda.
LibreOffice: en büyük özgür yazılım ofis paketi olan libreoffice için geçen yıl %96 ve %99 olan arayüz ve yardım içerikleri bu yıl hem 4.4 sürümü için hem de henüz çıkmamış 5 serisi için %100'e ulaştı.
OpenOffice: Apache OpenOffice için neredeyse tek başına çalışan Burak Yavuz'un gayretiyle arayüz çevirisi %100, yardım içeriği ise %37 seviyesinde. Tek başına yaptığı bu çalışma gerçekten büyük övgüyü hakediyor.
Calibre: en önemli e-kitap yönetimi araçlarından biri olan calibre'nin çevirisi bir kaç ay öncesine kadar çok düşük seviyelerdeyken benim de içinde olduğum bir grubun çabalarıyla %94 oranına ulaştı. Bu calibre'nin en çok çevrildiği üçüncü dilin Türkçe olduğu anlamına geliyor. Çok kısa süre sonra bu çevirinin tamamlanacağını söyleyebilirim.

Böyle sadece oranlar olunca yapılan işin büyüklüğünü görmek zor oluyordur eminim. Sadece LibreOffice için yapılan çeviri miktarının yaklaşık 550.000 kelime olduğunu ve oturup beşyüzelli bine kadar saymanın bile nasıl zahmetli ve sıkıcı olabileceğini bir düşünün isterim.

Hangi Masaüstü Ne Kadar Türkçe Konuşuyor? -6-

Malum yazılım çevirisi hiç bitmeyen bir süreç. Tamamen gönüllülerce sürdürülen bu işin yaygın etkisi çok ama sürdürülmesi oldukça güç. Özellikle aktif olarak geliştirilen yazılımlarda bir seviyeye getirilen çeviri oranı eğer güncellenmezse hızlıca aşağılara düşebiliyor.

Son bir yıldır çok az vakit ayırabildim çeviri işine. Neyse lafı uzatmayayım, masaüstü ortamları çevirilerde durumumuz şöyle:

KDE: Geçen yıl %84 olan çeviri oranı aynı yerde yine %84,
GNOME: Geçen yıl %80 olan çeviri oranı %75 civarında,
LXDE: Geçen yıl %89'a düştüğünü yazdığım çeviri oranı yeniden %100,
Enlightenment: Aradan geçen bir yılda büyük bir sıçramayla %59'dan %90'a yükselmiş,
Fluxbox: Yeni sürüm çıkarmayan Fluxbox'ta durum aynı %100,
XFCE: Bu yıl çok çalışan ekip çeviri oranını %69'dan %98'e çıkarmış.

LibreOffice de yeni sürümü öncesi arayüzde %99.5, yardım içeriğinde ise %96 çeviri oranını yakalamış durumda.

Büyük özverilerle çalışan çeviri ekiplerini tebrik ediyorum. Katkı vermek isteyen herkesi bekleriz.

Hangi Masaüstü Ne Kadar Türkçe Konuşuyor? -5-

Masaüstü ortamlarının Türkçe çeviri durumlarını yazdığım yazıların en kötü durumda olanını okuyorsunuz. Bakmayınca dağ oluyor gerçekten. Bu serinin eski yazılarına [1], [2], [3], [4] adreslerinden ulaşabilirsiniz.

Çeviri oranlarına geçmeden önce şunda anlaşalım; çeviri çok sıkıcı bir iş. Özellikle yazılım çevirisi. Bir belgeyi çevirirken akıp giden bir anlam bütünlüğü olduğundan sizin yazılanları takip etmeniz çok daha kolay oluyor. Yazılımların menülerini, yardım içeriklerini çevirmek bundan oldukça farklı. Sürekli güncellenen bir içeriği çevirmenlerin de güncel tutacak motivasyonu her zaman bulmaları mümkün olmayabiliyor. Bir çok projenin çevirisi büyük ekiplerle yapılmadığından bireysel çabalar ön planda oluyor. Çevirmenlerin hayatlarındaki iniş çıkışlar çalıştıkları projelerin çeviri yüzdelerini çok hızlı değiştirebiliyor. Bu çevirilerin tamamen gönüllülük esasına göre, bir karşılık beklemeden yapıldığını da hesaba katmak gerekiyor.

Artık Türkçe çeviri oranlarına geçebiliriz:

KDE: Geçen yıl %78 olan Türkçe çeviri oranı %84'e çıkmış.
Gnome: Geçen yıl %88 olan çeviri oranı %80'e düşmüş.
LXDE: Geçen yıl %100 olan çeviri oranı %89'a düşmüş.
Enlightenment: Geçen yıl %100 olan çeviri oranı %59'a düşmüş.
Fluxbox: Geçen yıl %100 olan çeviri oranı yeni sürüm çıkmasına rağmen hala %100.
XFCE: Geçen yıl %100 olan çeviri oranı %69'a düşmüş.

Geçen yıla göre KDE ve Fluxbox haricindeki tüm masaüstlerinde ciddi düşüşler var. Bütün masaüstü ortamaları bir yıl içinde yeni sürümler çıkardılar, çoğu çeviri altyapısını yeniledi. Yazılım canlı olunca çevirisini olduğu yerde bırakmak çeviri oranının aşağıya düşmesine neden oluyor.

Tüm işletim sistemlerinde çalışan sürümleri bulunan ofis paketi olan LibreOffice de ise durum geçen yıla göre çok iyi. Hem arayüz, hem de yardım içeriği neredeyse tamamen Türkçeleştirilmiş durumda. Çok yakın zaman önce 4.1 sürümünü çıkaran LibreOffice'in bu sürümünün çevirisinin yetiştirilmesi önceden olduğu gibi Zeki Bildirici'nin kişisel çabalarıyla oldu.

Yerelleştirmenin önemine inanıyorsanız, biraz da vaktiniz varsa sizi de çeviri ekiplerinden birine bekleriz.

Hangi Masaüstü Ne Kadar Türkçe Konuşuyor? -4-

Bir yazılıma Türkçe desteği vermek meslekten bilişimci olmayanların da kolaylıkla yapabilecekleri bir şey. Bu konu hakkında yazmak en azından çeviri üzerindeki ilginin azalmamasını sağlamaya yarıyor. Eski yazılarıma [1], [2] ve [3] adreslerinden bakabilirsiniz.

Bugün biraz daha ayrıntılı inceleyelim durumumuzu:

KDE: Arayüz çeviri oranı %77.78, belgelendirme çevirileri ise sadece %3.
GNOME: Arayüz çeviri oranı %88, belgelendirme çevirilerinde oran %0.
LXDE: Arayüz ve belgelendirme ayrımı yok. Çeviri oranı %100.
Enlightenment: Arayüz ve belgelendirme ayrımı yok. Çeviri oranı %100.
Fluxbox: Arayüz ve belgelendirme ayrımı yok. Çeviri oranı %100.
XFCE: Arayüz ve belgelendirme ayrımı yok. Çeviri oranı %100.

Büyük masaüstü ortamları aslında iyi durumda değiller. KDE ve GNOME sürekli geliştirilen ve bu yüzden çevirilerinin güncel tutulması için düzenli çaba gerektiren projeler. XFCE ve LXDE için sadece yeni sürümlerden önce sıkı bir çalışma yeterli oluyor. Enlightenment ve Fluxbox uzun süredir yeni sürümü çıkmayan projeler.

Belgelendirmelerin çevirileri konusunda ne kadar kötü durumda olduğumuzu söylemeye gerek yok aslında. KDE ve GNOME için belgelendirme çevirisi neredeyse hiç yapılmamış duruyor. Arayüz kadar önemli olan belgelendirmelerin çevirileri olmayınca yabancı dil bilmeyen insanlara bu masaüstlerini kullandırmanın ne kadar zor olduğu ortada.

LibreOffice'deki durumumuz da şöyle: Arayüzün %100'ü, belgelendirmelerin ise %46'sı Türkçeye çevirilmiş durumda. Kullanıcının ilk karşılaştığı şey arayüz olsa da belgelendirmenin tamamen Türkçe olması her işletim sisteminde çalışabilen bir özgür ofis paketi olan LibreOffice'in yaygınlığını mutlaka arttıracaktır. Zeki Bildirici'nin bu konuda neredeyse tek başına yürüttüğü çalışmalara nasıl destek verebileceğinizi buradan okuyabilirsiniz.

Yapacağınız küçük katkıları küçümsemeyin. Bir kişi fark yaratır.

Hangi Masaüstü Ne Kadar Türkçe Konuşuyor? -3-

Geçen yıl Mart ve Mayıs aylarında masaüstü ortamlarının Türkçeleştirilme oranları hakkında yazılar yazmıştım. Bu yazılımların gelişimi sürdüğünden çevirilerinde sürekli güncellenmesi gerekiyor. Bir masaüstü ortamı bir sefer %100 yerelleştirildiğinde iş bitmiş olmuyor yani ;)

Bakalım şimdi ne durumdayız:

KDE: İki büyükten biri olan KDE'nin Türkçeleştirilme oranı %82.28. Büyük ve hızlı güncellenen bir proje olduğundan yerelleştirilme oranının geçen yıl olduğu seviyede kalması bile üzerinde çalışıldığının bir göstergesi. Yapılacak çok iş var.

LXDE: Geçen yıl tamamı yerelleştirilmiş olmasına rağmen aradan geçen sürede fazla ilgilenilmeyince bu oran %90'a düştü. Hızlıca eski seviyesine getirilebilir ama çalışmak lazım.

Enlightenment: Neredeyse bir yıldır güncellenmemiş olmasına rağmen çeviri oranı hala %100.

Fluxbox: Henüz yeni bir sürüm çıkmadığından çeviri oranı hala %100.

XFCE: Geçen yıl çıkan 4.8 sürümünün Türkçe çeviri oranı %100. Üzerinde çalışılan 4.10 sürümünün ise %92'si çevrilmiş durumda. 11 Mart'ta duyurulacak 4.10 için %100'lük çeviri hedefi yakalanır diye tahmin ediyorum.

Gnome: Hem kararlı hem de geliştirme sürümlerinin çeviri oranları birbirine çok yakın; hepsi %90 civarında. Bu kadar büyük proje için oldukça başarılı bir durum olsa da çok hızlı güncellendiğinden sürekli çalışma istiyor Gnome da.

Çeviri ekiplerine nasıl katılabilirim diyenler bu serinin eski yazılarına bakabilirler.

Hangi Masaüstü Ne Kadar Türkçe Konuşuyor? -2-

Bir ay kadar önce Hangi masaüstü ne kadar Türkçe konuşuyor? başlıklı bir yazı yazmıştım. Aradan geçen sürede çeviriler nereye geldi bakalım:

KDE: çeviri oranı %84'ten %83'e geriledi.

LXDE: %100 Türkçe

Enlightenment: %100 Türkçe

Fluxbox: %100 Türkçe

XFCE: %100 Türkçe

Gnome: 2.32 serisi %90, 3 serisi ise %88 Türkçe

Hangi Masaüstü Ne Kadar Türkçe Konuşuyor?

ÇoMaK için çalışırken masaüstü ortamlarının istediğimiz kadar Türkçeleştirilmediklerini gördük. Bütün özgür yazılım projeleri gibi masaüstü ortamları da gönüllüler tarafından çevirildiğinden bu durum için şikayet edebileceğimiz, sızlanabileceğimiz kimse yoktu elbette. Diğer dillere nasıl çevrilmişlerse Türkçeye de aynı yolla çevirilmeleri gerekitiğinden mevcut durumun bir görüntüsünü almak bir yol haritası çıkarmak açısından yararlı olur diyerek her bir masaüstüne teker teker bakalım. Aşağıda verilen oranlar Pardus'a özel oranlar değildir; herhangi bir Linux dağıtımı bu masaüstü ortamını alıp paketlediğinde karşılaşacağı oranlardır. Yani projelerin kendi resmi çeviri oranlarıdır.

KDE: Pardus'un öntanımlı masaüstü olan KDE'nin Türkçe çeviri oranı %84.49. Bu oldukça iyi bir oran sayılabilir ama hala her altı mesajdan birinin çevrilmemiş olması yapılacak çok iş olduğunu gösteriyor. KDE'de çevirilecek kelime sayısı 100 binin üzerinde.

LXDE: İlk üzerinde çalıştığımız masaüstü ortamı olan lxde sayesinde Türkçe çeviri eksikliğinin farkına vardık. Gönüllülere yaptığımız ilk duyuruda %79 olan LXDE Türkçe çeviri oranı bir günden kısa bir sürede %100'e ulaştı. Elbette LXDE ile KDE boyut olarak çok farklı projeler. LXDE'de 4500'ün biraz üzerinde kelime bulunuyor.

Enlightenment: Enlightenment da Türkçe çeviri konusunda yaklaşık olarak KDE ile aynı yerdeydi biz kendisiyle uğraşmaya başladığımızda. LXDE çevirilerine olan yoğun ilgiden cesaret alarak bir duyuru daha yaptık ve bugün itibariyle Enlightenment Türkçe çeviri oranı %98'e ulaştı. Çevrilmemiş sadece 68 mesaj kaldığından çok kısa bir sürede o da %100'e ulaşır diye düşünüyoruz.

Fluxbox: En sade ve hızlı masaüstlerinden biri olan Fluxbox'ın dil dosyaları diğerlerinden farklı olarak bir düz metin dosyasında bulunuyor ve internet üzerinden ortaklaşa çevirilmeye uygun değil. Mevcut çeviri yıllar öncesinde yapılmış ve oldukça eksik olduğundan bu dosyanın formatını değiştirip birlikte çalışabileceğimiz bir hale dönüştürüp çalışma sonuçlanınca tekrar fluxbox'ın kullanabileceği bir duruma getirmeyi planlıyoruz.

XFCE: XFCE çok kısa bir süre önce 4.8 sürümünü çıkardı ve bu yeni kararlı sürümün çeviri oranları yaklaşık %70 civarındaydı. XFCE çevirisi yapmak için önce sistemde bir kullanıcı oluşturmak, ardından çeviri listesine bunu haber vermek, en son olarak da Türkçe ekip koordinatöründen ekibe katılmak için yetki almak gerekiyor. Yapılacak çok iş varmış gibi görünebilir ama tüm bu işlemler yarım saat sürmüyor. Yeter ki siz katkı vermek isteyin, herkes kolaylaştırmaya çalışıyor işlemleri. Şu anki XFCE Türkçe çeviri oranı %74'e ulaştı.

GNOME: Gnome'un 2.32 serisi için Türkçe çeviri oranı %86 iken, merakla beklenen 3 serisinin %78'i Türkçeye çevrilmiş durumda. Çevresiyle birlikte düşünüldüğünde KDE kadar büyük bir proje olan GNOME tarafında yapılacak çok iş var. Örneğin GIMP ve ailesinin çevirileri henüz %17 seviyesinde. Nisan ayından sonra GNOME ile ilgili çokça yazacağımızdan şimdilik bu konuyu biraz öteleyebiliriz sanırım.

Kendi dilimize çeviri yapabilmek özgür yazılım dünyasından aldıklarımızın birazını olsun geri verebilmenin bir yoludur aslında. Sanki kendimiz yazmışız gibi bize verilen, büyük emeklerin karşılığı olan özgür yazılımlara çoğumuzun verebileceği tek karşılık onları Türkçeleştirmek. Kod desteği vermek, hata takip sistemlerine kayıt girmek, belgelendirme yapmak çoğumuzun ilgi alanı dışında ama kullandığımız bir programın menülerinde gördüğümüz İngilizce ifadeleri çevirmek kolayca yapabileceğimiz bir iş.

Özgür yazılım topluluğundan hep alıyorum, benim katkım hiç olmuyor diyenler; ben şu masaüstünü değil başkasını beğeniyorum diyenler; yukarıdaki masaüstlerini Türkçe kullanmamız sizlerin elinde. Yaklaşık bir buçuk ay sonra; 1 Mayıs'ta yeniden bir durum değerlendirmesi yazacağım bu konuda ve ne kadar yol katettiğimizi göreceğiz. Çok büyük bir ilerleme gerçekleştireceğimize inanıyorum.

Haydi LXDE'yi daha iyi Türkçe konuşturalım

14 Şubat 2011 tarihinde Bonobo kod adı ile yayınladığımız LXDE'li Pardus imajının ardından, LXDE projesinin Türkçe çevirilerinin iyileştirilmesi gerektiğini hepimiz gördük. LXDE bütün çevirileri için bugüne kadar transifex.net'i kullanmış, ancak transifex versiyon kontrol sistemleri desteğini bırakmaya karar verdiğinden bu işlemleri poodle'a taşımaya karar vermişler. Bugün itibarı ile toplam 20 dosya üzerinden 4508 kelime içerisinden 3549 kelime çevirilmiş durumda. Genel çeviri yüzdesi 79% ve 312 dizgenin çevrilmesi bekleniyor. Tabi bütün iş bununla bitmiyor, bu güne kadar yapılmış çevirilerin de iyileştirilmesi gerekiyor. 1 Nisan'da yayınlanmasını planladığımız ikinci LXDE'li Pardus imajının, çevirileri tamamlanmış uygulamalar içermesi için hepinizin katkılarına ihtiyacımız var. Hedefimiz kısa süre içinde çeviri oranını %100'e taşımak ve çeviri kalitesini çok iyi bir seviyeye getirmek.

Bugüne kadar LXDE kullanıyorum, kullanmak istiyorum diyenleri çeviri konusunda etkin olmaya davet ediyoruz. Haydi poodle'da bir hesap açıp LXDE'yi beraberce daha iyi Türkçe konuşturalım.

Mart ayı ÇoMaK sürüm takvimi

Mart ayı içinde ÇoMaK ekibi olarak yapmayı planladıklarımız şunlar:

8 Mart: Sadece enlightenment masaüstü ortamını içeren bir kurulabilen cd,

9 Mart: LXDE üzerinde tüm ayarları yapabilen Kaptan,

14 Mart: Aktif olarak geliştirilen bütün enlightenment programlarının paketlenmesi,

14 Mart: Sadece fluxbox masaüstü ortamını içeren kurulabilen cd,

21 Mart: Enlightenment üzerinde tüm ayarları yapabilen Kaptan,

25 Mart: Fluxbox üzerinde tüm ayarları yapabilen Kaptan,

25 Mart: Pardus depolarına alınmamış tüm xfce programlarının paketlenmesi,

28 Mart: Sadece XFCE masaüstü ortamını içeren (Kaptanlı) kurulabilen cd,

31 Mart: Bütün manager'ların KDE bağımsız çalışabilir hale getirilmeleri ve 'çok acayip' olanlar hariç hata kayıt sistemindeki açık tüm hatalarının kapatılması,

1 Nisan: LXDE, Enlightenment ve Fluxbox için hazırlanmış kurulabilir cd'lerin tümünün güncel halleriyle yeni sürümleri.

Bonobo bir günde 1600'den fazla indirildi

ÇoMaK ekibinin dün duyurduğu Bonobo'ya ilgi beklediğimizden çok fazla oldu. Duyurunun üzerinden 24 saat geçmeden 531 kez 64bit sürümü, 1088 kez de 32bit sürümü indirildi. Bonobo neredeyse tüm Pardus araçlarını içerdiği gibi masaüstü ortamı olarak da LXDE ile birlikte geliyor. Bu bir günlük sürede nette gördüğüm bir kaç soruyu topluca buradan cevaplayayım:

• Neden masaüstü Gnome değil? Çünkü Gnome bu projenin büyük işi ve onu 3 serisiyle birlikte sunmak istiyoruz. Tüm Pardus teknolojileri hazır olduğunda ve Gnome3 çıktığında Pardus kullanıcıları sadece Gnome'lu bir Pardus da kullanabilecekler.
• Neden Bonobo bu kadar büyük boyutlu? KDE'li Pardus ile LXDE'li Pardus arasıdaki tek farkın masaüstü ortamları olmasına dikkat ettik. 2011 kurulum cd'sinden çıkan ve KDE paketi olmayan her şeyi dvd'ye almaya çalıştık. Bu sürümün kullanılabilir olmasını istediğimiz için kullanıcıların mutlaka ihtiyacı olan ama birer KDE paketi olan programların yerine muadillerini de aldık dvd'ye. Hal böyle olunca boyut büyüdü.
• Karşılaştığımız hataları nereye bildirebiliriz? Henüz ÇoMaK ürünleri resmi olarak Pardus ürünü sayılmadığından bugzilla'ya hata kaydı açılamıyor. Bunun yerine comak listesine yazabilirsiniz, blog'a yorum bırakabilirsiniz. Her ne kadar netteki forumlara, haber sitelerine bakmaya çalışsak da hepsine yetişemeyeceğimizi hesaba katarak listeye yazarsanız en iyisini yapmış olursunuz.
• Sırada ne var? Proje takvimimizdeki ilk iki adımdan sonra 19 Haziran'a kadar başka aşama yok gibi duruyor ama çok kısa sürede, 1 ay içinde, enlightenment, xfce ve fluxbox içeren sürümler hazırlayacağız. Ben bir kaç gün içinde bir enlightenment sürümü bekliyorum doğrusu ;)

Bir sonraki sürüm daha iyi olacak.

Pardus'ta Masaüstleri ne durumda?

ÇoMaK hakkında ilk duyuruyu yaptıktan sonra masaüstü ortamlarının Pardus'taki mevcut durumlarını çıkarmakta fayda var diye düşünüyorum. Aşağıda her birine ayrı ayrı bakıldığında tümünün bir şekilde Pardus'ta kullanılabildiği görülecek. Zaten bu proje ile hedeflenen masaüstü ortamlarının paketlenmesinden çok (elbette gerektiği durumlarda o da yapılacak ama) Pardus teknolojilerinin KDE dışındaki masaüstü ortamlarında da verimli bir şekilde kullanılabilmesi. Şimdi bakalım hangi masaüstü ortamında neredeyiz.

Pardus ilk sürümünden itibaren bir KDE dağıtımı olduğundan KDE'nin Pardus üzerinde oldukça başarılı çalıştığı söylenebilir. En iyi KDE4 dağıtımı olduğu yönündeki yazıları siz de okumuşsunuzdur. KDE paketleri son sürümde tutuluyor, sıkça güncelleniyor. Pardus teknolojileri sıkça KDE araç ve kitaplıklarını kullanıyor. Geliştiricilerden Gökçen Eraslan ve Gökmen Göksel aynı zamanda KDE geliştiricisi. Tam zamanlı Pardus geliştiricisi olarak çalışanlar arasında neredeyse her dönem KDE geliştiricisi olanlar bulunması Pardus'un çok başarılı bir KDE dağıtımı olmasında önemli bir etken.

En fazla tercih edilen iki büyük masaüstünden biri olan Gnome için Pardus paketleri depolarda bulunmuyor olmasına rağmen özgür yazılımın güzel taraflarından biri olarak gönüllüler tarafından bağımsız olarak paketleniyor ve kullanılıyor. Dönem dönem farklı kişi ve gruplar tarafından başlatılan Pardus üzerinde Gnome çalıştırma projelerinden en uzun soluklu olanlı bir Pardus geliştiricisi olan Burak Çalışkan'ın tek başına sürdürdüğü projedir. Gnome masaüstü ortamı depolarda bulunmasa bile bir çok Gnome/GTK kitaplığı ve aracı depolarda mevcut.

Enlightenment Pardus'un KDE'den sonra kararlı depolarına aldığı ikinci masaüstü ortamıdır. H. İbrahim Güngör tarafından paketlenen Enlightenment çok hızlı ve hafif olduğu için cep telefonu gibi mobil cihazlarda dahi kullanılabilmektedir. Bir çok büyük Linux dağıtımında paketleri bulunuyor.

Son derece sadece ve hızlı bir masaüstü ortamı olan XFCE Pardus Katkı deposunda bulunuyor. Paketlerin önemli bir kısmı Gökmen Görgen, kalanı ise Mete Bilgin tarafından sürdürülüyor. Kurulup kullanılabilmesi için katkı deposunu paket yöneticisine eklenmesi yeterli.

LXDE de pek çok seveni bulunan masaüstü ortamlarından biri. Cihan Okyay tarafından katkı deposuna kısıtlı sayıda paketi alınmış olan LXDE'nin diğer bileşenleri review sürecini bekliyorlar. LXDE bileşeninin bakıcılığını ben yapıyorum. Kurulup kullanılabilmesi için katkı deposunu paket yöneticisine eklenmesi yeterli.

Fluxbox, Pardus Katkı deposunda bulunan son pencere yöneticisi. Kısıtlı donanım kaynağı olan bilgisayarlarda kullanılabilecek Fluxbox'ın yeni bakıcısı Mesutcan Kurt. Kurulup kullanılabilmesi için katkı deposunu paket yöneticisine eklenmesi yeterli.