Hangi Masaüstü Ne Kadar Türkçe Konuşuyor? -9-

Aynı başlıkla dokuzuncu yazıyı yazmak biraz garip ama son yazıyı yazalı neredeyse bir yıl geçmiş diyerek bir durum tespiti yapayım yine. Aradan geçen bu sürede neredeyse kimseyi çeviri çalışmalarına çekemedik. Hiçbir kurum, şirket bu çalışmalara destek olmak için adım atmadı. Aşağıda bahsedeceğim büyük özgür yazılım projelerini neredeyse bütün GNU/Linux kullanıcıları kullanıyor ama kimse çevirmediği gibi çevirenlere de destek olmuyor. Bu projeleri çevirenlerin sayısı iki elin parmaklarını geçmeyecek kadar az.

Sahipli yazılımlar yerine özgür yazılımların kullanılması bizim camiadaki herkesin dileği. İngilizce bilmeyen kullanıcıların kendi dilinde olmayan bir yazılımı kullanamayacağı da herkesin malumu. Ülkemizde devlet kurumlarında ve özel firmalarda özgür yazılımlar kullanılsın istiyoruz ama bu yazılımlar nasıl Türkçe konuşacak diye neredeyse kimse düşünmüyor. Bu yazılımları bir avuç gönüllünün çevirdiği göz ardı ediliyor hep.

Bir kere şunda anlaşalım istiyorum: özgür yazılımların çevirileri bu işi yapan gönüllülerin sorumluluğu değil. Biz bu işi gönüllü olarak yapıyoruz. Yarın yapmayabiliriz. Çeviri yapmayı bıraksak ülkede neredeyse kimse çeviri durumlarını takip etmediği için ancak kullanıcı şikayetlerinden fark edilecek kadar sahipsiz durumda bu konu. MS Ofis yerine LibreOffice, Photoshop yerine Gimp kullanın demek kolay ama nasıl kullanacak insanlar bunları diye düşününce bunun kendiliğinden olmadığını fark etmek gerekiyor.

Aslında bunları bir umutla yazmıyorum. Seneye yine bu konuda yazarsam durumun değişmeyeceğini de biliyorum. Şimdi rakamlara geçelim:

KDE: Geçen yıl %95 olan KDE çeviri oranı %81'e düşmüş durumda. Yardım içeriği ise hiç çevrilmedi.

GNOME: Geçen yıl %96 olan çeviri oranı %90'a geriledi. Yardım içeriği neredeyse hiç çevrilmeden duruyor.

Enlightenment: Geçen yıl %78 olan çeviri oranı %74'e geriledi.

XFCE: Geçen yıl tamamen yerelleştirildi diye yazdığım xfce %99 çeviri oranına sahip.

LibreOffice: Geçen yıl hem arayüzü hem de yardım içeriği tamamen yerelleştirilmiş olan LibreOffice'de durum kötüye gidiyor. Arayüz benim şahsi çabamla neredeyse tamamen çevrildi ama yardım içeriğinde 55496 kelime çevrilmeyi bekliyor. Bu LibreOffice'in yeni sürümünde eklenen özelliklerin hiçbirinin yardım içeriği Türkçeye çevrilmedi demek. Elbette yeni sürümde düzeltilen, geliştirilen konuların da yardım içerikleri çevrilmeden duruyor. İşin ilginç yanı bunu biz çevirmenler haricinde önemseyen de yok.

OpenOffice: Zor zamanlardan geçen OpenOffice'e yeni bir şey eklenmemesine rağmen Burak Yavuz'un gayretleriyle arayüzü %100 Türkçe kullanılabilir durumda ama yardım içeriğinden 277297 kelime çevrilmeyi bekliyor. Bu sadece Burak Yavuz'un sorunu gibi davranıyoruz maalesef.

Listeyi uzatmak mümkün ama derdimi anlatabildiğimi düşünüyorum. Özgür yazılım çevirileri sadece biz çevirmenlerin sorumluluğu değil.

Hangi Masaüstü Ne Kadar Türkçe Konuşuyor? -8-

Arada bir durum tespiti yapmak ve bir avuç gönüllüyle yürütülen büyük özgür yazılım projelerinin çevirilerinin ne durumda olduklarını görmek iyi oluyor diye düşünüyorum. Bu yazılarla neredeyse kimseyi çekebildiğimiz yok ama en azından haber vermiş oluyoruz ;)

KDE: geçen yıl kde4 için %90, kde5 için ise %88 oranında olan çeviriler şimdi kde4 için %95, kde5 için %94 oranına yükselmiş durumda. Yardım içeriği çeviri oranı ise maalesef %7.

GNOME: geçen yıl %93 olan çeviri oranı şimdi %96 seviyesinde. Bu kadar büyük bir masaüstü ortamının çevirisinin bu sevilerde olması elbette çok büyük emek istiyor. Yardım içeriği neredeyse hiç çevrilmemiş durumda.

LXDE: böyle bir masaüstü ortamının çeviri için kullandığı sunucunun sorunlarını bir yılı aşkın zamandır çözememiş olması inanılmaz bir durum. İşin garibi çeviri ekipleri hala ümidini kaybetmemiş durumda. LXDE'ye son bir yıldır eklenen hiç bir şey çevrilemedi maalesef.

Enlightenment: çeviri oranı %78'de idi ve hala aynı durumda. Aslında çevirilecek metinler çok fazla olmamasına rağmen çeviri için çok az kişinin uğraşması yüzünden tamamlanamıyor.

XFCE: çevirisi neredeyse tamamlandı diye yazdığım xfce çevirileri %100'e ulaşmış durumda. XFCE'nin tamamen çevrildiği 10 dilden biri Türkçe.

LibreOffice: en büyük özgür yazılım ofis paketi olan LibreOffice arayüz ve Yardım içerikleri %100 iken çok hızlı geliştirilen bir yazılım olması ve biz çeviri ekibinin tempoyu aksatmamız yüzünden arayüzü %100'de tutmuş olmamıza rağmen yardım içeriğinde %84 seviyesine gerilemiş durumda. Bir sonraki yazıya kadar yine %100 olur diye umuyorum.

OpenOffice: Apache OpenOffice için neredeyse tek başına çalışan Burak Yavuz arayüz çevirisini %100, yardım içeriğini ise %37 seviyesinde tutmaya devam ediyor. LibreOffice ile karşılaştırılabilecek bir yoğunluğu olmadığını da eklemek lazım elbette.

Calibre: en önemli e-kitap yönetimi aracı olan calibre %97 oranında Türkçeleştirilmiş durumda. Bu çeviri oranıyla calibre'nin en çok çevrildiği dördüncü dil Türkçe oluyor.

Hangi Masaüstü Ne Kadar Türkçe Konuşuyor? -7-

Yazılım çevirisi işi büyük bir süreklilik gerektiriyor. Belge çevirmeye pek benzemiyor. Belgedeki gibi bütün anlam bütünlüğü elinizde olmadığı gibi bazı yazılımlar da çevirilecek bütün diller İngilizce'nin yapısına uygunmuş gibi hazırlanmış oluyor. Velhasıl sıkıcı, yorucu ve bitmeyen bir iş. Tam bitirdim diye düşünürken bir süre bakmayınca çeviri oranlarının düştüğünü görmek mümkün oluyor.

Birincisini 2011'de yazdığım bu yazıların yeni sürümünde 2015'te ne durumdayız bakalım istiyorum. Bugüne kadar yazdığım yazıların en iyimser olanını okuyacaksınız.

KDE: geçen yıl %84 olan çeviri oranı bu yıl kde4 için %90, 5 için ise %88 oranına yükselmiş durumda. Benim de içinde bulunduğum bir ekip kde çevirileri işini bazı bileşenler haricinde tamamlamış durumda. Yardım içeriği ise maalesef %8.
GNOME: geçen yıl %75 olan çeviri oranı %93'e yükseldi. KDE gibi çok büyük bir masaüstü projesi olan gnome'u bu seviyeye getirmek gerçekten büyük emek işi. Yardım içeriği neredeyse hiç çevrilmemiş durumda.
LXDE: çevirmenlerini çıldırtmak pahasına çok uzun süredir çeviri sistemini oturtamamış olsa da çeviri oranı geçen yıl olduğu gibi %100.
Enlightenment: geçen yıl %90 olan çeviri oranı %78'e gerilemiş durumda.
XFCE: geçen yıl %98 olan çeviri oranı yeni çeviriler eklenmesine rağmen web sayfası hariç %100'e ulaşmış durumda.
LibreOffice: en büyük özgür yazılım ofis paketi olan libreoffice için geçen yıl %96 ve %99 olan arayüz ve yardım içerikleri bu yıl hem 4.4 sürümü için hem de henüz çıkmamış 5 serisi için %100'e ulaştı.
OpenOffice: Apache OpenOffice için neredeyse tek başına çalışan Burak Yavuz'un gayretiyle arayüz çevirisi %100, yardım içeriği ise %37 seviyesinde. Tek başına yaptığı bu çalışma gerçekten büyük övgüyü hakediyor.
Calibre: en önemli e-kitap yönetimi araçlarından biri olan calibre'nin çevirisi bir kaç ay öncesine kadar çok düşük seviyelerdeyken benim de içinde olduğum bir grubun çabalarıyla %94 oranına ulaştı. Bu calibre'nin en çok çevrildiği üçüncü dilin Türkçe olduğu anlamına geliyor. Çok kısa süre sonra bu çevirinin tamamlanacağını söyleyebilirim.

Böyle sadece oranlar olunca yapılan işin büyüklüğünü görmek zor oluyordur eminim. Sadece LibreOffice için yapılan çeviri miktarının yaklaşık 550.000 kelime olduğunu ve oturup beşyüzelli bine kadar saymanın bile nasıl zahmetli ve sıkıcı olabileceğini bir düşünün isterim.