17 Ekim 2010 Pazar

e-kitaplar neden bu kadar pahalı?

Hazır e-kitap okuyabileceğim bir iki tablet almışken sağdan soldan e-kitaplar da satın alayım diyorum (para harcamaya çok meraklıyımdır). Memlekette her şey çok pahalı olduğundan e-kitabın da biraz pahalı olmasını bekliyordum ama fiyatlar gerçekten çok yüksek.
Örneğin; müthiş bir yazar olan Selçuk Baran'ın (henüz okumamış olanlar için "Bir Solgun Adam" romanını tavsiye deyim) hikayelerinin bir araya getirildiği bir kitap olan Ceviz Ağacına Kar Yağdı'nın fiyatlarına bakalım. Bildiğimiz basılı hali 28TL. Basılı olanda ağaçlar kesilmiş kağıt yapılmış, mürekkep kullanılmış, baskıya dizgiye birileri uğraşmış, ciltleme için çalışılmış, dağıtım ve satış yapan birileri de bundan para kazanıyorlar.

Mantıken ciltlenmiş bir kitabın satılması için mutlaka hazırlanması gereken elektronik halinin çok çok daha ucuza satılması gerektiğini düşünüyor insan. Amma, lakin ki, öyle değildir ;) İdeefix'ten satılan e-kitabın fiyatı inanmazsınız ama 14TL. Halbuki 14 tanesi 1TL olmalı e-kitabın. Nedir bunun maliyeti anlamak mümkün değil. Birazcık pazarlama bilen birinin bunlara fiyatlama konusunda akıl vermesi lazım. Arkadaşım vatandaş bu kadar da keriz yerine konmamalı demeli biri.

Hadi açık olmalı, özgür olmalı da demiyorum ama az biraz insaf olmalı.

Kitabı satın aldıktan sonra not: idefix satın aldığınız e-kitabı okumanız için bir Adobe uygulaması kurmanız gerektiğini söylüyor. Tahmin edeceğiniz gibi bu program Linux'a kurulmuyor. Programı kuramıyorsanız indirin diyor. Firefox acayip bir dosya indiriyor, Safari ile indirilemiyor (ipad yolu kapanıyor böylece). Kindle'ın browser'ı ile indirmek mümkün değil. Yarın maceraya devam...

21 yorum:

  1. Eğer sadece maliyet açısından bakarsak haklısınız, ücretsiz dağıtılmaları bile abes olmaz. Fakat yazarın kitaba harcadığı emeği, alması gereken telif hakkını ihmal etmiş oluyoruz. Bu meslek ile ev geçindiren vatandaşlarımız olduğunu da hesaba katınca fiyatın makul olduğuu düşünüyorum.

    YanıtlaSil
  2. e-kitaplara ödediğimiz paranın ne kadarı telif hakkı olarak yazara dönüyor sizce? Kesinlikle çok çok küçük bir kısmıdır. Ayrıca hiç telif ücreti ödenmeyen kitaplarda da durum aynı. Mesela Tolstoy'un kitapları daha mı ucuz? Hayır.

    YanıtlaSil
  3. E-kitap okumak için yeni çıkan aletler çok yaygınlaşmadığından daha sistem oturmamış durumda sanırım. Ipad olsun diğer donanımlar olsun böyle bir maliyete katlanan insanlar 14tl'yi de vermekten çekinmeyeceklerdir mantığı da hakim olabilir.

    Ama yukarıda belirttiğiniz Selçuk Baran'ın e-kitabını kaç kişi aldı yada önümüzdeki 3ay içinde alacak ? Bir kaç yüz adet bile olmayacağından eminim.. Bu gelir kitabın yazarına, dizgisi yapan kişiye, yabancı bir kitapsa çevirmene, satan aracıya, kapak tasarımcısına vs.. yetecek mi ? Dolayısıyla toplam satış birimi az olduğu için ilk etapta böyle fiyatlar görmek mümkün. Bir kaç sene sonra ortalama 5-6 tl gibi bir aralıklara düşer muhtemelen..

    YanıtlaSil
  4. Teknoloji gelişir, bazı şeyler ucuzlanacak zannederiz ama değişen şey sadece birilerinin cebine giren paranın artmasıdır. Bu sistem de tamamen buna dayalı.

    Buna benzer basit bir örnek daha var >> Steam. Normalde düşündüğümüzde bir oyunun masrafına CD-DVD, kutulama, broşürler, ulaşım, gümrük-vergi vs eklenir. Steam ile bu masrafların tamamı kalkar amma velakin oyunun fiyatı sabittir. Değişen şey Valve'nin ve oyun yapımcısı-dağıtımcısının cebine giren paradır.

    YanıtlaSil
  5. Eğer kitap sadece elektronik olarak hazırlansaydı dediğinizde bir yere kadar haklı olabilirdiniz ama durum öyle değil ki. Kitabın basılı hali çok önce hazırlanmış. e-kitap için olsa olsa belge biçeminde dönüştürülme yapılmıştır. Nedir bunun maliyeti?

    Raftan satılan bir kitabın yerine yenisini koymak için bir sürü maliyet var. Elektronik olanı ise 0 (SIFIR) maliyetle çoğaltmak mümkünken bu fiyatlar kabul edilemez bence.

    YanıtlaSil
  6. o kitabın basılı halinden en az 14 lira kâr ediyor demek ki. neden idefix.com kârından vazgeçsin? -kağıt kullanımını azaltıp- doğayı korumak için mi?

    YanıtlaSil
  7. ama ucuza satsa daha fazla satılacağı için daha fazla kar edeceği açık değil mi? Bilmem kaç kontöre şarkı indiren bir millet pekala bir iki liraya e-kitap da alabilir.

    YanıtlaSil
  8. Normal basılı piyasa fiyatının yarısı tabii ki fahiş bir fiyat ama biraz da idefix'in tarafından düşünmek gerekiyor. Idefix bir hayır kurumu değil temel amaçları kar etmek, e-kitap formatında kitap çıkarmanın maliyet kalemlerini bilmiyorum ama sanırım tekrar bir dizgi yapılması gerekir. Onun dışında bildiğimiz illa ki çalışanları, yayın evlerine telifler, yazara bir pay vs. gider. Ki maliyet dışında da fiyatı etkileyen faktörler var.

    Bu durumda çok satmayacağı aşikar bir ürüne böyle bir fiyat hele ki piyasada hiç rakibi bile yokken ilk etapta kabul edilebilir görüşündeyim. Ama ilerisi için konuşmak gerekirse 14 kitap 1tl gibi bir uygulama da ters açıdan abartı..

    Amazon.com kindle ebook bölümünde top 100 listesine baktım biraz önce.. Fiyatlar 1-20$ aralığında ki muhtemelen yüzbinler satıyorlar.

    Önceki mesajda dediğim gibi bir kaç seneye kadar oturmuş bir düzen olur hatta umarım tüm yayınevleri de tamamen bu işe girer de aracı kalmaz hiç.

    YanıtlaSil
  9. Amazon'a iyi bakmamışsınız Savaş ve Barış'ın fiyatı: 0$ (SIFIR). Kimseye telif ödenmeyen, maliyeti olmayan bir e-kitap için Amazon da para istemiyor. Siz hala 14 kitaba 1tl'yi abartılı bulun.

    YanıtlaSil
  10. Adres olarak Amerika'da bir yeri verirsen 0$, Amerika dışında 2$ civarı bir rakam ekleniyor kitap başına. Sözde Whispernet ücretsizdi. Üstelik sadece WiFi olan bir Kindle kullansan bile fark etmiyor. Kindle almaktan bu yüzden vazgeçtim.

    YanıtlaSil
  11. Kitabın basılı halinin 28 TL olmasının nedeni, fiziksel ortamda üretilmesi ve taşınarak dağıtılması değil. Yazarla okuyucu arasında en az bir yayıncı, bir matbaa, bir dağıtımcı bir de perakende kitap dükkanı var. Bunlar da kendi paylarını ekliyorlar tabi. Özellikle dükkan %20-30 kâr yapmayacağı malı kolay kolay rafa koymaz.

    Burada yanlış olan elektronik kitapların tek elden satılması. Internet üzerinde direk bir satış ortamı kurmak her yazarın yapabileceği bir şey. Appstore mantığıyla yazarın koyacağı fiyat üzerinden mesela %10-30 komisyon alan kapsamlı özel storelar da düşünülebilir. Bu şekilde yazar kazancın büyük bölümünü alır, fiyatlar da daha makul seviyelere iner.

    Yine de 4-5 TL altında fiyatlar Türkçe kitaplar için çok olası değil. Türkçe kitapların büyük çoğunluğu için 10.000 üzeri satış yapmak bir hayal ve 50-100.000 gibi rakamlar ancak medyada reklamı yapılan best seller yazarların ulaşabildiği seviyeler. Bunun sebebi de kitapların pahalı olması değil, kitap okumayan bir millet olmamız. Çoğaltma maliyetinin sıfırlanması, yaratıcılığın karşılığını da düşürmüyor. Onu düşürebilmek için kitap okuyanların sayısının artması lazım. O yüzden tüm dünyaya satış yapabilen Amazon ile direk karşılaştırmak doğru olmaz.

    Editör ve reklam maliyetlerini söylemedim, çünkü bunlar dijital ortam için de az çok geçerli.

    YanıtlaSil
  12. Hocam iPad, Kindle falan alıyorsun, sonra 2 kuruşun peşine düşüyorsun. Ayıp :P

    YanıtlaSil
  13. Bu kitabın ekitap formatinda 1TL ye satilmasi mumkun degil, zira yazarin aldigi telif ucreti 3-4TL civari. Ayrica ekitap da dizgi yok sanmayalim lutfen, onun icinde bir calisma yapiliyor. Sevgiler.

    YanıtlaSil
  14. Ek olarak belirtmek isterim ki, su an kitap basiminda uygulanan KDV orani %8. Ancak ekitaplar yasalarimizdan dolayi %18 oranin yanina OİV vb vergilerle %25 oranlarinda vergilendiriliyor. Bizim devletimiz kitabimi destekliyor, kitaplarin basilmasini mi?

    YanıtlaSil
  15. Tolstoy'a telif filan ödenmiyor. fiyatı 1 lira olsun, 25krş vergisi olur.

    YanıtlaSil
  16. Gürer aslında başarıyla özetlemiş, ben bir parça atmasyon olmakla birlikte gerçekçi olabilecek rakamlar ekleyeyim.

    Şu anda bir kitabın satış fiyatının %40'ı dağıtım+perakende komisyonu olarak gidiyor.

    Baskı %30 civarında masraf kalemi. Geriye kalan %30 ile redaktör, editör, tasarımcı çalıştırarak kitabın yayına hazırlanmasını sağlamak ve varsa telif ödemek durumunda.

    Çevirmen ve yazarlara ödenen rakamlar çok değişken ama ortalama %7-8 civarlarında... Yani telifli ve yabancı dilde bir kitap yayınladığınızda baskıya hazırlık süreçleri için çalışan görünmez elemanların maliyetini karşılamak ve amortisman için etiket fiyatının %15'i ile idare etmek durumundasınız.

    Memlekette edebiyat kulvarındaki kitaplar için ortalama satış rakamlarının 800-1200 arasında değiştiği göz önüne alınırsa bir çok yayınevinin aslında hayır işi yaptığı biraz anlaşılabilir. Daha doğrusu hepsi aşağı yukarı bir kaç popüler yazarın hakları sayesinde diğer kitapları basıyor demek gerçekçi olur.

    Büyük olasılıkla e-kitap pazarının şekillenmesinde, ara elemanların olmayışı fiyatlara tam olarak yansımadı, çünkü bu da bir sübvansiyon kalemi olarak görülüyor. Pazar daha iyi oturdukça ve hacim büyüdükçe kendi dinamikleriyle fiyatları aşağı indirecektir.

    1995 yılında 32mb ekran kartlı, 512mb hdd ile gelen bir P75 bilgisayara $2000 dolar verebiliyor olduğumuzu hatırlayarak bugünkü bilişim piyasasını düşünebiliriz. Aynı etki satışlar artıp ciro büyüdükçe burada da var olacaktır.

    Ayrıca kitapların tekel dağıtıcılara kalmaması da gerekli. TTNet kendi e-kitap platformu için imtiyaz sözleşmesi önerdiğinde tüm yayınevleri reddetti. Adamlar kitapların taranmış kopyalarının kendilerine sağlanması ve başka kimseye verilmemesi karşılığında satıştan pay önererek (yayınevi komisyon alıyor, aracı değil, işe gel...) deneme yaptı. Piyasayı daha iyi tanıyan idefiks daha gerçekçi şartlarla bir alternatif kurdu. Aktörlerin de sayısının artması gerekli.

    Gürer'in söylediği self-published yazar pazarı Türkiye için çok gerçekçi görünmüyor bana... Hem freelance yayın hazırlık süreci yürütmek mevcut ticaret yasaları nedeniyle çok zahmetli (ya batarsın ya da korsan takılmak durumunda olursun, piyasa oluşturamazsın) hem de yazarlar o kadarcık bile teknolojiyle barışık değiller.

    OkuyanUS'un blog yazarlarından dizüstü kitap hikayesi benzeri şeyler bir edebiyat akımı oluşturur mu tartışması dönüyordu yakın zamanda camiada... Öyle bir takım hikayeler olursa belki yeni kuşak bir e-yazar kitlesi ve bir e-okur kitlesi için bu araçlar başka anlamlar ifade edebilir, ama onun da ne kadar anladığımız karşılığıyla yayıncılık dünyasıyla kesişeceğini, onu dönüştüreceğini kestirmek kolay değil.

    Bu konuda Express'te iki bölüm halinde yayınlanan bir ropörtaj ve değerlendirmeler dizisi yapmıştım. http://loker.radiobrecht.org/2010/03/e-kitap-dosyasi/ adresinde... Takip edebildiğim kadarıyla hikaye henüz çok değişmedi. Ha bu arada çok acıklı bir durum, ben sektörün içinde olduğumu iddia etmezken bu dosyayı yaptım, edebiyat / kitap dergileri falan gidip oyuncak tanıtımı halinde e-kitap tartışması yürüttüler... Neyi neresinden anladığımızın bir göstergesidir. Notos da, Milliyet Sanat da diğer kültür-sanat dünyası yayıncıları da Reeder çözünürlüğü falan detaylarından benim sorduğum sorulara yer bırakmamışlardı. Haliyle senin sorduğun sorunun karşılığını anlamak iyice zor hale gelmişti.

    YanıtlaSil
  17. (istisnalar dışında) İnternetteki bedava sunulan onlarca hata binlerce (pdf-mp3-divx-mkv vs.) seçenek varken (kaça satılırsa satılsın) kim paralı olan servislere yönelirki ???

    YanıtlaSil
  18. Linux için adope reader var ubuntu deposunda var... Pardus deposunda yok...

    YanıtlaSil
  19. sorun pdf okumakla ilgili değil. Pardus deposunda pdf okuyucular var. Yukarıda bahsettiğim program sizin söylediğiniz program değil.

    YanıtlaSil
  20. Ne gerek var internette milyonlarca e-book sitesi varken neden para ödiyeryim gerçi kitap okumayıda pek sevmem açıkçası

    YanıtlaSil
  21. Yukarda bazı hatalı bilgilendirmeler var. E-kitapların fiyatını Idefix gibi siteler değil yayınevleri belirliyor. Yani işin fiyatlandırma konusunda tek yetkili olanlar yayınevleridir.

    Normal kitaba uygulanan vergi %8, e-kitaba uygulanan vergi ise %18'dir. Bu anlayışı çözümlemek zor. Dijital bir ürünün vergisinin yüksek olmasının sebebi ne olabilir? Düşünüyorum ama bulamıyorum. İkisi de kitap sonuçta, sadece maddi form olarak farklı!

    Yine de %18'lik verginin fiyatları bu kadar uçurduğunu söyleyemeyiz. E-kitap konusunda yayınevleri ne yapacaklarından emin değiller. Çoğu yayınevi soğuk bakıyor. Kazançlarının düşeceği düşüncesiyle ya e-kitaba uzak duruyorlar ya da e-kitabın fiyatını uçuk bir düzeyde tutuyorlar maalesef.

    E-kitap konusunda Türkiye'nin alacağı daha çok yol var ne yazık ki.

    YanıtlaSil

Ayı Dağı - Andrew Krivak

Duvar'da dünyada tek sağ kalan kadının hikayesini okuduktan sonra Ayı Dağı'nda (dünyaya her ne olduysa artık) hayatta kalan iki kişi...